

สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณวงศ์ มีพระนามเดิมว่า
หม่อมราชวงศ์ชื่น นภวงศ์ เป็นโอรสในหม่อมเจ้าถนอม นพวงศ์ และหม่อมเอม
นพวงศ์ ณ อยุธยา ประสูติเมื่อวันศุกร์ แรม ๗ ค่ำ เดือน ๑๒ ปีวอก
จัตวาศก จ.ศ. ๑๒๓๔ ตรงกับวันที่ ๒ ๒ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๑๕ ณ ตำหนักพระชนก
ซึ่งอยู่ในวังพระเจ้าบรมวงศ์เธอ (ชั้น ๔) กรมหมื่นมเหศวรศิววิลาส
(คือบริเวณตลาดนานา บางลำภู เขตพระนคร ในปัจจุบัน)
เมื่อทรงพระเยาว์ ทรงศึกษาอักษรสมัยที่วังพระชนก
โดยมีพระเจ้าบรมวงศ์เธอ (ชั้น ๔) พระองค์เจ้าประดิษฐาสารี
เป็นผู้อุปการะเลี้ยงดู เมื่อมีพระชนมายุพอจะเป็นมหาดเล็กได้
ก็ได้ถวายตัวเป็นมหาดเล็กในสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิส
สยามมกุฏราชกุมาร ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้เป็น
"คะเด็ด" ทหารม้า ในกรมมหาดเล็กราชวัลลภ
มีหน้าที่ตามเสด็จรักษาพระองค์ทำนององครักษ์เวลาอยู่ประจำการตามหน้าที่ในพระบรมมหาราชวังชั้นใน
ได้พำนักอยู่ ณ ตำหนัก พระเจ้าบรมวงศ์เธอ (ชั้น ๔) พระองค์เจ้าศรีนาคสวาดิ
ซึ่งเป็นผู้อุปการะและอบรมสั่งสอน และพระเจ้าบรมวงศ์เธอ (ชั้น ๔)
พระองค์เจ้าโสมาวดีศรีรัตนราชธิดา กรมหลวงสมรรัตนสิริเชษฐ ซึ่งเป็นพระเชษฐภคินีร่วมเจ้าจอมมารดาเดียวกัน
(เจ้าจอมมารดาเที่ยง)
จึงทรงได้รับการศึกษาอบรมในราชสำนักฝ่ายในมาแต่ทรงพระเยาว์
|